محمد عرفان شمس تیم‌لید سرویس VPC آروان‌کلاد در نشست تخصصی «پتروشیمی هوشمند، نوآوری دیجیتال در مسیر تحول صنعت» درباره‌ی ضرورت استفاده از هوش مصنوعی سخنرانی کرد. او در این رویداد درباره‌ی اهمیت استفاده از این تکنولوژی و چگونگی پیاده‌سازی آن صحبت کرد.
رویداد پتروکم برای دومین بار در تاریخ ۲۲ تا ۲۴ ام دی ماه در محل مرکز همایش‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی جزیره کیش برگزار شد. در این رویداد بیش از ۱۴۰ شرکت پتروشیمی، شرکت‌های داخلی، دانش بنیان و فناور حوزه‌ی پتروشیمی حضور داشتند.
چرا پیوند هوش مصنوعی با پتروشیمی مهم است؟
محمد عرفان شمس در این رویداد به‌طور کلی درباره‌ی افزایش بهره‌وری در صنعت پتروشیمی با استفاده از تکنولوژی‌های جدیدی چون هوش مصنوعی صحبت کرد. «فرصتی برای عقب ماندن از حرکت به سمت هوش مصنوعی نداریم. هوش مصنوعی این فرصت را به صنایع می‌دهد که بتوانند در بخش‌های مختلف خود نوآوری داشته باشند.
بر اساس بررسی‌های انجام شده صنعت نفت و گاز یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌ها برای سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی است، به‌نحوی‌که در سال‌های اخیر شرکت‌های بزرگ نفتی از جمله شل و آرامکو سرمایه‌گذاری‌های میلیارد دلاری روی این مساله انجام داده‌اند. حال اگر صنعت نفت ایران از این ترند عقب بماند، فرصتی برای جبران عقب‌ماندگی نخواهد داشت».
وی افزود: «در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها فکر می‌کنند داشتن یک داشبورد BI به معنای استفاده از هوش مصنوعی است یا در سناریویی دیگر، استفاده‌ی محدود از یک مدل هوش مصنوعی را به همراه شدن با جریان هوش مصنوعی تعبیر می‌کنند. این در حالی است که مدل‌های هوش مصنوعی سال هاست تقریبن برای هر کاری در دنیا توسعه داده شدند و استفاده از این مدل‌ها به شکل موردی به معنای استفاده از هوش مصنوعی نخواهد بود. در حقیقت این یک آدرس غلط است که باعث می شود عقب افتادگی کشور در این حوزه بیش‌تر و بیش‌تر هم شود. برای این‌که در این بخش حرفی برای گفتن داشته باشیم، لازم است از لایه‌های زیرساختی‌تر شروع کنیم و یک بستر مناسب برای این کار فراهم کنیم. به دلیل پیچیدگی‌های فنی و اجرایی زیاد پیاده سازی هم‌چین زیرساختی، هر سازمان و یا شرکتی که بتواند در صنعت خودش پیش قدم در این حوزه باشد، برای سالیان دراز می‌تواند نقش لیدر و سرویس دهنده به سایر شرکت‌ها را در آن صنعت بازی کند و از منافع آن بهره مند شود.
راهنمای گام‌به‌گام برای علاقه‌مندان
برای شروع این مسیر، ابتدا باید زیرساخت‌های لازم برای استفاده از هوش مصنوعی توسعه یابد. پس از آن، امکاناتی که بهره‌وری را افزایش می‌دهند، پیاده‌سازی شوند. برای این اهداف، مراحل مشخصی باید طی شود.
آقای شمس مسیر رسیدن به این هدف را در مراحل زیر توصیف می‌کند: «در این مسیر موانعی برای پیاده سازی نوآوری های مخرب (disruptive innovation) وجود دارد؛ یا به عبارت دیگر بهانه‌هایی چون امنیت که باعث می‌شوند سازمان‌ها برای پذیرش فناوری جدید مقاومت کنند. بخش زیادی از این مقاومت‌ها نیز به لایه‌های درونی سازمان‌ها برمی‌گردد که می‌تواند به‌خاطر دلایلی چون ترس از تغییر باشد. بنابراین بررسی و ارتقای سطح فرهنگ سازمان‌ها برای پذیرش تغییرات اولین گام خواهد بود که به‌عنوان پیش چالش‌ها می‌شود از آن‌ها نام برد».
اما در این مسیر چالش‌های دیگری نیز به وجود می‌آیند. مانند نشناختن اندازه و ویژگی‌های سازمان و نیازمندی دقیق آن از فناوری جدید که می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد. آقای شمس راه‌حل این موضوع را، در مرحله‌ی اول « یک بررسی دقیق و همه جانبه از سازمان» می‌داند و برای قدم دوم توصیه می‌کند که « یک برنامه جامع تحول دیجیتال (Digital transformation master plan) تدوین شود تا نیازمندی‌های سازمان به شکل کامل مشخص شود». بعد از تدوین این برنامه، این سند به نقشه‌ی راه تبدیل می‌شود. به گفته‌ی محمد عرفان شمس، تخمین ایشان برای مدت زمان مورد نیاز این سند، یک بازه‌ی سه تا شش ماهه برای تدوین آن بود.
شمس زیرساخت‌های مناسب برای دست‌یابی به این تحول را چنین مواردی عنوان کرد: «برای همراهی با تحول Industrial 4 لازم است زیرساخت‌هایی مانند دیتاسنترهای مالتی AZ (دیتاسنترهایی که در نقاط مختلف راه اندازی می‌شوند اما به شکل یکپارچه و ابری با یکدیگر کار می‌کنند تا سرویس همیشه در بالاترین سطح در دسترس باشد)، لینک‌های ارتباطی مناسب، تکنولوژی‌های زیرساخت‌های ابری، فریم ورک‌های هوش مصنوعی و سایر نیازمندی‌های زیرساختی در سازمان پیاده سازی شوند تا هم‌چون دو بال هواپیما، سازمان را به سمت تحول و افزایش بهره وری پرواز دهند.
شمس با بیان این که شرکت‌های بزرگ دنیا سال‌هاست که به سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی پرداخته‌اند، تصریح کرد: «ما نیز باید در این مسیر حرکت کنیم. وی تاکید کرد: «ما در کنار کارخانه‌های هوشمند، احتیاج به کارخانه‌های هوش مصنوعی خواهیم داشت. برای ایجاد این کارخانه هم باید از همان ابتدا استراتژی خود را مشخص کنیم وگرنه موفق نخواهیم بود».
