براساس تحقیقات بازار ابر آروان، ۳۱ تا ۳۲درصد وب‌سایت‌های ایرانی از سرویسهای ابری استفاده می‌کنند و به‌دنبال آن ۴۰ تا ۵۷درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین در ایران از خدمات ابری بهره می‌برند.
در پژوهش ابر آروان دامنههای ایرانی که از منابع مختلف داخلی و خارجی گردآوری شده بودند، براساس IP Owner و NS دامنه در ۵ گروه Public Cloud، Private Cloud، Semi Hosting Cloud، Public Hosting و Private Hosting دسته‌بندی شدند.
در پایان، محاسبات یک‌مرتبه براساس تعداد دامنه‌ها انجام شد تا میزان وب‌سایت‌های استفاده‌کننده از خدمات هر دسته مشخص شود. در ادامه برای اندازه‌گیری تاثیر خدمات ابری روی کاربران نهایی خدمات آنلاین، بار دیگر محاسبات با وزن‌دهی به دامنههای پرترافیک انجام شد.
نتیجه‌ی این پژوهش نشان داد ۱۶ تا ۱۸درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات ابری شرکت‌های ایرانی و ۱۴ تا ۱۵درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات ابری خارجی استفاده می‌کنند.
هم‌چنین به‌دنبال استفاده‌ی وب‌سایت‌ها از خدمات ابری، ۲۳ تا ۲۹درصد کاربران خدمات آنلاین ایران از سرویسهای ابری داخلی و ۱۷ تا ۲۸درصد کاربران خدمات آنلاین از سرویسهای ابری خارجی بهره‌مند می‌شوند.
- ۲.۵ تا ۱۲.۳درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات ابر آروان استفاده می‌کنند و به‌دنبال آن ۲.۳ تا ۱۷.۸درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین از سرویسهای ابر آروان بهره می‌برند.
- ۶۸ تا ۶۹درصد وب‌سایت‌های ایرانی در هاستینگ‌های سنتی میزبانی می‌شوند و از این طریق ۴۳ تا ۶۰درصد کاربران خدمات آنلاین از سرویس سنتی هاستینگ در ایران بهره می‌برند.
- ۵۰ تا ۶۸درصد وب‌سایت‌های ایرانی از هاستینگ‌های سنتی داخلی و ۱ تا ۱۸درصد وب‌سایت‌های ایرانی از هاستینگ‌های سنتی خارجی خدمات دریافت می‌کنند.
- به‌واسطه‌ی استفاده وب‌سایت‌ها از خدمات سنتی هاستینگ ۴۳ تا ۴۸درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین از خدمات هاستنیگ ایرانی و ۱ تا ۱۲درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین از هاستینگ‌های خارجی بهره می‌برند.
از دلایل استفاده‌ی حدود هفت دهم وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات سنتی هاستینگ می‌توان به قدمت بالای ارایه‌ی این خدمات در ایران نسبت به خدمات ابری اشاره کرد. به‌علاوه بیش‌تر وب‌سایت‌های ایرانی تجاری نیستند و ترافیک و بازدید بالایی ندارند، به همین دلیل می‌توان انتظار داشت که به امکانات کم‌تری نیاز داشته باشند و نیازهای خود را از ارایه‌دهندگان خدمات سنتی هاستینگ تامین کنند.
روش (Methodology) محاسبهی میزان استفاده از سرویس ابری در ایران
ابر آروان با هدف محاسبهی میزان استفاده از سرویسهای ابری (Cloud Services) در ایران، دامنه‌ی حدود ۱۵۰هزار وب‌سایت ایرانی را بررسی کرده است. در این پژوهش، ارایه دهندگان خدمات زیرساخت (هاستینگ و CDN) به وب‌سایت‌ها، شناسایی و براساس این‌که این ارایه‌دهندگان از خدمات ابری استفاده می‌کنند یا نه، میزان استفاده از خدمات ابری در ایران، تخمین زده شده است.
گام اول؛ شناسایی دامنههای ایرانی
ابر آروان در اولین گام برای شناسایی دامنههای ایرانی فهرستی را از منابع معتبر زیر تهیه کرد:
- دامنههای ir. رتبه‌بندی Tranco
- دامنههای ثبت شده در سامانه‌ی اینماد
- دامنههای کسب‌وکارهای دارای مجوز از اتحادیه‌ی کشوری کسب‌وکارهای مجازی
- دامنههای وب‌سایت‌هایی که دامنه‌ی خود را برای محاسبهی نیم‌بهای ترافیک از سوی اپراتورها، در وب‌سایت سازمان فناوری اطلاعات ایران ثبت کرده‌اند.
گام دوم؛ شناسایی IP Owner و NS دامنه‌ها
برای تخمین محاسبهی میزان استفاده از خدمات ابری، باید ارایه‌دهنده‌ی خدمات زیرساخت به دامنه‌ها را شناسایی کرد. برای این کار، می‌توان از دو روش استفاده کرد؛ استفاده از IP Owner دامنه‌ها و استفاده از NS دامنه‌ها. باتوجه به تفاوت خروجی این دو روش، تصمیم بر این شد تا میزان استفاده از خدمات ابری در ایران از هر دو روش محاسبه شود.
- شناسایی IP Owner دامنه‌ها
هر دامنه از طریق سرویس DNS به یک IP متصل است و IP یک سایت به ارایه‌دهنده‌ی خدمات میزبانی آن سایت تعلق دارد. به‌کمک IP Owner می‌توان فهمید هر وب‌سایت از چه ارایه‌دهنده‌ای خدمات میزبانی دریافت می‌کند. البته IP Owner وب‌سایت‌هایی که از خدمات CDN استفاده می‌کنند را نمی‌توان تشخیص داد.
- شناسایی NS دامنه‌ها
سایت‌هایی که از خدمات هاستینگ و CDN استفاده می‌کنند به‌طور معمول باید NS اعلام شده از سوی ارایه‌دهنده‌ی خدمات را برای دامنه‌ی خود ثبت کنند. از NS دامنه‌ها می‌توان تشخیص داد یک وب‌سایت از خدمات کدام ارایه‌دهنده، استفاده می‌کند.
- پاک‌سازی فهرست دامنه‌ها
باتوجه به گردآوری دامنه‌ها از منابع مختلف، دامنههای فاقد IP Owner یا NS از فهرست حذف شدند. نداشتن IP Owner و NS می‌تواند دلایلی مانند منقضی‌شدن، فیلتر شدن و اشتباه بودن آدرس دامنه، داشته باشد.
گام سوم؛ دسته‌بندی و تفکیک دامنه‌ها
پس از تهیه‌ی فهرست کامل دامنه‌ها، نوبت به دسته‌بندی و تفکیک آن‌ها رسید و دامنه‌ها براساس این‌که از کدام ارایه‌دهنده خدمات استفاده می‌کنند، در دسته‌های زیر قرار گرفتند:
- Public Cloud؛ ارایه‌دهندگان خدمات CDN یا سرور ابری به‌شکل Pay-As-You-Go
- Private Cloud؛ سازمان‌هایی که از خدمات ابری خصوصی خود استفاده می‌کنند.
- Semi Hosting Cloud؛ ارایه‌دهندگان سنتی خدمات هاستینگ که در حال گذار به ارایه خدمات ابری هستند.
- Public Hosting؛ ارایه‌دهندگان سنتی خدمات میزبانی به‌شکل عمومی
- Private Hosting؛ ارایه‌دهندگان خدمات میزبانی به‌شکل خصوصی مانند بانک‌ها
هم‌چنین دسته‌بندی خروجی گزارش براساس ابعاد زیر جمع‌بندی شده است:
- داخل و خارج ایران
- IP Owner و NS دامنه‌ها
گام‌چهارم؛ وزن‌دهی به دامنه‌ها
در این پژوهش در کنار محاسبهی تعداد وب‌سایت‌های ایرانی که از خدمات ابری و سنتی هاستینگ استفاده می‌کنند؛ میزان تاثیر خدمات ابری روی مصرف‌کنندگان نهایی هم محاسبه شد.
سایت‌هایی که ترافیک و بازدیدکننده بیش‌تری دارند، در رتبه‌بندی‌های جهانی، جایگاه بالاتری دارند. به این منظور از رتبه‌بندی سایت Tranco برای وزن‌دهی به سایت‌ها استفاده شد.
برای نمونه میزان تاثیر دیجی‌کالا روی کاربران خدمات آنلاین به مراتب از بسیاری سایت‌های دیگر بیش‌تر است؛ بنابراین برای سنجش میزان تاثیر خدمات ابری روی کاربران این‌دست وب‌سایت‌ها، دامنه‌‌های‌شان با وزن بیش‌تری در پژوهش در نظر گرفته شد.
مزیت استفاده از رتبه‌بندی Tranco:
- دامنه‌ها با رتبه‌ی بالا، ترافیک و بازدیدکننده‌ی بیش‌تری دارند.
- رتبه‌ی دامنه‌ها در طول زمان تغییر می‌کنند، تاثیر این پارامتر در دوره‌های زمانی امکان بررسی دارد.
گام پنجم؛ محاسبه و خروجی نهایی پژوهش
پس‌از گردآوری، پاک‌سازی، دسته‌بندی، تفکیک و وزن‌دهی داده‌ها، محاسبه انجام شد. خروجی پژوهش در دو بخش ارایه شده است:
- بخش اول؛ براساس تعداد دامنه‌ها
در این بخش محاسبات براساس تعداد دامنههای وب‌سایت‌ها انجام شده است و سهم هر دسته به تعداد دامنههای ایرانی اشاره دارد.
- بخش دوم؛ با در نظر گرفتن وزن برای دامنه‌ها
اختصاص وزن به داده‌ها کمک می‌کند میزان کاربران نهایی کسب‌وکارهایی که از سرویسهای ابری و هاستینگ استفاده می‌کنند، محاسبه شود. در نظر گرفتن وزن برای دامنه‌ی وب‌سایت‌های پرترافیک به اندازه‌گیری تاثیر سرویسهای ابری و هاستینگ ایرانی و خارجی در زندگی کاربران خدمات آنلاین کمک می‌کند.
رقابت تنگاتنگ شرکت‌های ابری داخلی و خارجی در جذب وب‌سایت‌های ایرانی
بخش اول گزارش؛ میزان استفاده‌ی وب‌سایت‌های ایرانی از سرویسهای ابری ایرانی و خارجی
محاسبه براساس IP Owner دامنه‌ها
محاسبهی میزان استفاده از خدمات ابری براساس IP Owner دامنه‌ها نشان می‌دهد ۲.۵درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات ابر آروان استفاده می‌کنند.
سهم کل خدمات ابری (Public Cloud) از وب‌سایت‌های ایرانی حدود ۳۱درصد گزارش شده است که نزدیک به ۱۶درصد آن سهم ارایه‌دهندگان خدمات ابری ایرانی است و ۱۵درصد به ارایه‌دهندگان خارجی خدمات ابری اختصاص دارد.
نیمی از وب‌سایت‌های ایرانی که از خدمات ابری استفاده می‌کنند مشتری ارایه‌دهندگان خدمات ابری داخلی هستند.
طبق این پژوهش هنوز ۶۹درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات هاستینگ به‌شکل سنتی استفاده می‌کنند. نزدیک به ۵۰درصد وب‌سایت‌های ایرانی در هاستینگ‌های ایرانی و حدود ۱۸درصد در هاستینگ‌های خارجی میزبانی می‌شوند. سهم هاستینگ‌های خصوصی (Private Hosting) کم‌تر ۱درصد است.
هم‌چنین ارایه‌دهندگان سنتی خدمات میزبانی که در حال گذار به ارایه‌ی سرویس ابری هستند،به ۱۸.۲درصد وب‌سایت‌های ایران خدمات می‌دهند.
محاسبه براساس NS دامنه‌ها
محاسبهی میزان استفاده از خدمات ابری براساس NS دامنه‌ها نشان می‌دهد ۱۲.۳درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات ابر آروان استفاده می‌کنند.
۳۲درصد وب‌سایت‌های ایرانی از سرویسهای ابری استفاده می‌کنند. حدود ۱۸درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات سرویسهای ابری ایرانی و ۱۴درصد وب‌سایت‌ها از خدمات سرویسهای ابری خارجی استفاده می‌کنند.
۰.۶درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات سنتی هاستینگ خارجی و ۶۴.۸درصد وب‌سایت‌ها از خدمات سنتی هاستینگ داخلی استفاده می‌کنند.
۶۸درصد وب‌سایت‌های ایرانی از خدمات سنتی هاستینگ استفاده می‌کنند. نزدیک به ۶۸درصد وب‌سایت‌ها از ارایه‌دهندگان داخلی خدمات هاستینگ و کم‌تر از ۱درصد از ارایه‌دهندگان خارجی خدمات هاستینگ استفاده می‌کنند.
هم‌چنین ۲.۶درصد از وب‌سایت‌ها از خدمات ارایه‌دهندگان خدمات هاستینگ که در حال گذار به ارایه خدمات ابری هستند، استفاده می‌کنند.
رضایت کاربران نهایی از سرعت و کیفیت خدمات با زیرساخت ابری کسب‌وکار
بخش دوم گزارش؛ میزان بهره‌مندی کاربران خدمات آنلاین ایران از سرویسهای ابری ایرانی و خارجی
محاسبه براساس IP Owner دامنه‌ها
محاسبهی میزان استفاده از خدمات ابری براساس IP Owner دامنه‌ها نشان می‌دهد ۴۰درصد از کاربران خدمات آنلاین از خدمات ابری استفاده می کنند که از این میان حدود ۲۳درصد به ارایه‌دهندگان خدمات ابری ایرانی و ۱۷درصد به ارایه‌دهندگان خارجی خدمات ابری اختصاص دارد.
در این میان حدود ۲.۳درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین به‌دنبال استفاده‌ی وب‌سایت‌ها از ابر آروان از سرویسهای آروان تاثیر می‌پذیرند.
بانک‌ها و سازمان‌های بسیار بزرگ که از خدمات ابری راه‌اندازی شده در سازمان خود استفاده می‌کنند (Private Hosting)، واسطه‌ی بهره‌مندی ۶.۶درصد کاربران نهایی از خدمات ابری هستند.
در ایران نزدیک به ۶۰ درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین از خدمات سنتی هاستینگ استفاده می‌کنند.
۲۰.۴درصد از کاربران از خدمات هاستینگ‌هایی استفاده می‌کنند که در حال گذار به ارایه خدمات ابری هستند. ۱۲.۴درصد کاربران از خدمات سنتی هاستینگ خارجی و ۱۹.۹درصد کاربران از خدمات سنتی هاستینگ داخلی استفاده می‌کنند.
به‌علاوه ۷.۴درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین از خدمات هاستینگ خصوصی (Private Hosting) استفاده می‌کنند.
محاسبه براساس NS دامنه‌ها
محاسبهی میزان استفاده از خدمات ابری براساس NS دامنه‌ها نشان می‌دهد ۱۷.۸درصد کاربران خدمات آنلاین از سرویس ابر آروان بهره می‌برند.
این پژوهش نشان می‌دهد نزدیک به ۵۷درصد کاربران خدمات آنلاین از خدمات ابری (Public Cloud) استفاده می‌کنند. ۲۹درصد کاربران از خدمات سرویسهای ابری ایرانی و حدود ۲۸درصد از خدمات سرویسهای ابری خارجی استفاده می‌کنند.
سازمان‌های بزرگی که به‌شکل سنتی از دیتاسنترهای درون‌سازمانی (Private Hosting) استفاده می‌کنند، ۶.۷درصد کاربران خدمات آنلاین را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
۳.۶درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین از خدمات ابری خصوصی (Private Cloud) بهره می‌برند.
محاسبات براساس NS دامنه‌ها نشان می‌دهد، ۴۳درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین در ایران از خدمات سنتی هاستینگ استفاده می‌کنند.
۱.۸درصد کاربران خدمات آنلاین از سرویس هاستینگ‌هایی بهره می‌برند که در حال گذار به ارایه‌ی سرویسهای ابری هستند. نزدیک به ۱درصد کاربران خدمات آنلاین از سرویس هاستینگ‌های خارجی و ۳۴.۳درصد کاربران خدمات آنلاین از سرویس هاستینگ‌های داخلی استفاده می‌کنند. هم‌چنین ۶.۷درصد این کاربران از خدمات هاستینگ خصوصی (Private Hosting) استفاده می‌کنند.
رابطه‌ی مثبت افزایش ترافیک و بازدید با اقبال به سرویسهای ابری
در بخش اول گزارش که پژوهش براساس تعداد دامنه‌ها انجام شده است نسبت سهم سرویسهای سنتی هاستینگ به سرویسهای ابری از دامنههای ایرانی ۷۰ به ۳۰ است. این در حالی است که با وزن دادن به دامنه‌ها برای بررسی میزان اثرپذیری کاربران نهایی خدمات آنلاین، این نسبت به‌نفع سرویسهای ابری تغییر می‌کند؛ براساس NS دامنه تاثیر خدمات ابری روی کاربران نهایی خدمات آنلاین نسبت به خدمات سنتی هاستینگ حدود ۶۰ به ۴۰ است.
هرچند تعداد وب‌سایت‌هایی که از خدمات سنتی هاستینگ استفاده می‌کنند بیش‌تر است، با وزن‌دهی به دامنه‌ها براساس ترافیک و بازدید، سهم اثرگذاری سرویسهای ابری بر کاربران نهایی خدمات آنلاین بیش‌تر از سرویسهای سنتی هاستینگ است.
می‌توان نتیجه گرفت هر چه استقبال کاربران از یک سایت بیش‌تر باشد و آن سایت نقش پررنگ‌تری در زندگی بخش بزرگ‌تری از مردم ایفا کند، نیازش به استفاده از سرویسهای ابری بیش‌تر است.
گزارش گارتنر نشان می‌دهد تا سه سال آینده بیش از ۸۵درصد سازمان‌های دیجیتال روی معماری ابری مستقر می‌شوند.
در ایران هم با توسعه هر چه بیش‌تر اکوسیستم استارت‌آپی و افزایش سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص ملی، می‌توان پیش‌بینی کرد که نیاز وب‌سایت‌ها به خدمات و امکانات ابری افزایش یاید.
